Sevimli Örümcek Meselesi

Yazan: Tülay Güneş Kılıç
Yayın Tarihi: November 06, 2025 04:11

Türkiye’de polisiye okurlarının en çok yakındığı konulardan biri, ‘Efendim, şöyle alengirli cinayetler işleniyor da biz mi katili bulamıyoruz” olur. Öyle ya, bizdeki cinayetler genelde ya bir cinnet sonucu ya da kıskançlık, hasımlık, geçim sıkıntısı yüzünden işlenenlerdir. Gerçi son yıllarda çeşitli televizyon gündüz programlarında insanın dimağını yerinden uçuracak, ağzını bir karış açacak vakalar görülmüyor da değil, meğer herkesin kendi halinde bildiği gayet de sıradan kişiler içlerinde ne fırtınalar kopan şeytanlar imiş, hoş zaten elin Amerikalı'sı da, İngiliz'i de komşularına göre hep kendi halinde, iyi insanlardır.

Peki sıkı bir polisiye okurun peşine düşebileceği esrarengiz vaka ne olabilir? Eğer Türkiye’de yaşıyorsanız elbette çok daha fazla satılsın diye Agatha Christie yazmış gibi gösterilen kitapların orijinalini bulmaktır. Bunu yaparken de biz koltuk hafiyelerinin yararlanabileceği mecraların en başında, kuruluşundan beri iyi bir polisiye kitap referans sitesi olma amacı güden CinaiRoman sitesi gelir. Yaklaşık yirmi yıldır cozy cozy (cok reca ederiz, “rahat” veya “hafif” değil, canım her şeyi de çevirecek değiliz ya, bu da böyle kalsın) hayatına devam etmektedir. 

Evet, CinaiRoman biraz karıştırıldığında Sahte Agatha Christie'ler sayfası görülür. Polisiye edebiyatının kraliçesi Agatha Christie adı altında basılırsa kapış kapış satılacağı için  yayınevleri, aynı kitabı aldığının farkına ancak birkaç sayfa okuduktan sonra varan okurlarından küfür yemek pahasına amaçlarına ulaştılar. Böylece nice yazarlar Agatha Christie oldular, Kral "JD Carr"lar mı dersiniz, yoksa Altın Çağ'ın yine popüler ama bizde pek bilinmeyen "Anthony Gilbert" ler mi, birçok kitap başka adlarda, farklı yazarlar ismi altında basıldı. Zamanında sitenin forumunda bu kitapların orijinalleri bulunmaya calışılmış, çoğu da başarılmıştı. Lakin içlerinde ikisi vardı ki bunları bulmak neredeyse imkansıza yakındı.

Sahte Agatha Christieler

 

Ve bu iki kitaptan birisi Sevimli Örümcek muammasının çözümünü sizlere sunuyoruz. Bilenler bilir, kitap ünlü Bravo davası üzerinedir. Gelin kısaca davaya bir göz atalım.

Charles Bravo (1845–1876) evlendikten dört ay sonra antimon zehirlenmesi sonucu ölen ve ölümü, Viktorya döneminin ünlü ve çözülememiş bir cinayet gizemi haline gelen İngiliz avukat idi. 18 Nisan 1876'da Charles Bravo, Londra'nın Balham semtindeki evi “The Priory”de şiddetli bir şekilde hastalandı ve üç gün sonra, 21 Nisan'da öldü. Kraliyet hekimi Sir William Gull da dahil olmak üzere doktorlar, ölüm nedeninin muhtemelen bir bardak suya katılmış yüksek dozda antimon zehiri olduğunu belirlediler. İki ayrı soruşturma sırasında ortaya çıkan çarpıcı ayrıntılar nedeniyle olay gazetelerde büyük yankı uyandırdı. “Kasıtlı cinayet” kararı verilmesine rağmen, kimseyi suçlamak için yeterli kanıt bulunamadı ve olay çözülememiş olarak kaldı.

Francis ve Charles Bravo

Evdeki üç kişi, bu gizemli olayın merkezinde yer alıyordu ve potansiyel cinayet nedenleri vardı:

• Florence Bravo: Charles'ın zengin eşi, bağımsız bir servete sahipti ve daha yaşlı, evli bir doktorla skandal bir geçmiş ilişkisi vardı. Charles'ın kontrolcü olduğu ve eşinin parasına ilgi duyduğu bilindiğinden, gergin bir evlilik yaşıyordu.
• Bayan Jane Cox: Florence'ın uzun süredir arkadaşı ve hizmetçisi olan ve Charles'ın kovmayı planladığı kişi. Florence'ın eski sevgilisi Dr. Gully ile arkadaş idi ve polise tutarsız ifadeler verdi.
• Dr. James Gully: Ünlü bir doktor ve Florence'ın eski sevgilisi. Zehirlenme anında orada olmasa da, antimon elde etme imkânı vardı ve bazıları onun hizmetçilerden biriyle komplo kurmuş olabileceğini öne sürdü.

Ölümle ilgili teoriler intihardan kazara zehirlenmeye ve cinayete kadar uzanmaktadır. Charles'ın üç gün süren ıstırabı boyunca kimseyi suçlamaması ve zaman zaman aklı başında olması, intihar teorisini sık sık desteklemiştir. Diğerleri ise evdeki kadınlardan birinin veya hatta hepsinin birlikte sorumlu olduğunu düşünmektedir.

Bu gizem, gerçek suç meraklıları için ilgi konusu olmaya devam etmekte ve Agatha Christie'nin eserlerinde de bahsedilmektedir. Fakat Agatha Christie'nin özellikle dava üzerine yazdığı bir eser bulunmamakla beraber yazar romanlarında çözülmemiş Charles Bravo cinayeti davasına atıfta bulunur. En belirgin örnekleri, Poirot'nun Charles Bravo'yu kimin öldürdüğünü bildiğini söylediği Ölüm Saatleri ve kısmen bu davadan esinlendiğini kabul ettiği Roger Ackroyd Cinayeti romanlarıdır. Christie, 1876 yılında Charles Bravo'nun antimonla zehirlenmesinden çok etkilenmiş ve suçlunun, Florence Bravo'nun sevgilisi Dr. James Manby Gully olduğuna inanmıştı.

Charles Bravo cinayeti hiçbir zaman çözülemedi ve Viktorya döneminin en ünlü çözülmemiş gizemlerinden biri olarak kalmaya devam ediyor. Ama biz dava üzerine yazılmış bu kitabın gerçek yazarını bulmanın haklı gurururunu yaşıyoruz. Altın Kitaplar tarafindan Gönül Suveren çevirisi ile sunulan Sevimli Örümcek ilk kez Ocak 1970, son olarak da Haziran 2000'de basılmıştır. Okuyan hemen herkesin kafasında soru işaretleri oluşturan, bu ne biçim Agatha Christie dedirten kitap aslında İngiliz yazar Marjorie Bowen'a ait. Agatha Christie ile ilk kez bu kitapla tanışan bir okurun, bir daha asla Kraliçe'yi okumayacağına garanti gözüyle bakabiliriz. İflah olmaz polisiye severler ise içlerinden lanet okuyarak, atlaya atlaya, bu kadar kötü olamaz, illaki bir şeyler degişecek ümidiyle son sayfaya gelirler ve elbette sükutu hayale uğrarlar. Sevimli Örümcek ne bütün şüphelileri kütüphanede toplayacak bir Hercule Poirot'u ne de zararsız bir yaşlı teyze gibi görünen ama fişek hafiye Miss Marple'ı barındırır, zaten kitapta muamma namına da hiçbir şey yoktur. 

For Her to See, İngiliz yazar Marjorie Bowen'ın Joseph Shearing takma adıyla yazdığı, 1947 tarihli tarihi gizem suç romanıdır. 1876 yılında Charles Bravo'nun çözülmemiş cinayetinden esinlenerek yazılmış ve Londra'da Hutchinson tarafından yayınlanmıştır. Amerikan versiyonu Harper tarafından alternatif başlık, So Evil My Love olarak yayınlanmıştır.

Roman 1948 yılında, Lewis Allen'ın yönettiği ve Ray Milland, Ann Todd ve Geraldine Fitzgerald'ın başrollerini paylaştığı İngiliz filmi So Evil My Love'a uyarlanmıştır. Bu, 'kara film'in zirvede olduğu 1947-48 yıllarında, Bowen'ın romanlarından uyarlanan dört filmden biridir.

Marjorie Bowen (Gabrielle Margaret Campbell'ın takma adı), tarihi romanlar, doğaüstü korku hikayeleri, popüler tarih ve biyografi yazan İngiliz bir yazardı. Toplamda 150'den fazla eser yazmış olup, eserlerinin çoğu “Bowen” takma adıyla yayınlanmıştır. Ayrıca Joseph Shearing, George R. Preedy, John Winch, Robert Paye ve Margaret Campbell isimleriyle de yazmıştır. Joseph Shearing adıyla, korku ve gizemle dolu birkaç ürkütücü gotik romana imza atmıştır. Bu hikayelerin çoğu Berkley Medallion Books tarafından yayınlanmış ve eserlerinden birkaçı filme uyarlanmıştır. Kitapları gotik korku hayranları tarafından çok rağbet görmüş ve eleştirmenlerden övgü almıştır.

So Evil My Love ve Sevimli Örümcek, bu iki kitap karşılaştırıldığında ilk fark edilen ana karakter isimlerinin gerçek hayattaki kişilerin adlarıyla değiştirildiğidir. Duayen çevirmen Gönül Suveren, Bravo ailesini, Sir John Gully'i ve nedendir bilinmez bir de seyisin isimlerini değiştirip diğerlerini aslına sadık bırakmıştır. Elbette hemen hemen o dönemler çevrilen birçok polisiye romanda olduğu gibi romanı kısaltmaya gitmekten hiç çekinmemiştir.

CHARLES BRAVO CİNAYETİNE KARIŞANLAR:

So Evil My Life (For Her to See)	Sevimli Örümcek
Olivia Sacret	Janie Cox	Bir misyonerin dul karısı. Kendini çok güzel, zeki ve kibar buluyordu.
Susan Rue	Florence Bravo	Güzel, iyi huylu, biraz zayıf karakterli genç bir kadın. Janie'nin iyi arkadas olduğunu sanmıstı.
Martin Rue	Charles Bravo	Florence'nin ikinci kocası. Hastalık hastası, aksi, titiz ve cimri bir adamdı.
Mrs George Rue	Bayan Joseph Bravo	Charles'in annesi. Gelinini oğluna layık bulmuyor, genç kadından nefret ediyordu.
Mark Bellis	Mark Bellis	Ressam. Romantik tavırlı, yakısıklı, sık ve kibar bir gençti.
Dr. Virtue	Dr. Virtue	Aile doktoru. Charles Bravo'nun sinir hastası olduğunu düsünüyordu.
Emma Curtis	Emma Curtis	Florence'nin hizmetçisi. Janie Cox'dan hoşlanmadığını saklamıyordu.
Sir John Curle	Sir John Gully	Tanınmış bir doktor. Elli yaşlarında, kır saçlı, kibar bir adamdı.
John Blair	Griffith	Seyis. Antimonlu ilaçların atlara çok iyi geldiğine inanıyordu.
Mr Atherton	Bay Atherton	Florence'in avukatı. Resmi sorusturmanın tekrar baslanmasından endişeleniyordu.
Mr Cyril Southey	Bay Cyril Southey	Ünlü bir avukat. Tanıkların ağzından laf almasını iyi biliyordu.

 

GÖRECEĞİ ÇOK AZ ŞEY VARDI
Bayan Sacret, boş evinin kapısını kapattı. Küçük, çirkin evlerin bulunduğu sokakta kimse yoktu, gökyüzü lekesiz ve soluk maviydi, manzarayı kapatan ana yolda, kasvetli Pazar günü nedeniyle kepenkleri indirilmiş ucuz dükkanlar vardı, oluklarda saman ve kağıt parçaları yatıyordu.

Bayan Sacret durdu ve çevresini, mahallesinden daha çekici olmadığını fark ettikçe daha da keskinleşen bir kızgınlıkla seyretti. Otuz yaşında, sıradan yüz hatlarına sahip, ela rengi saçları ve gözleri olan, alçakgönüllü bir tavrı olan zayıf bir kadındı. Zarif vücudu ve ayakları, dulların giydiği eski püskü siyah kumaştan yapılmış yas kıyafetinin altında gizliydi. Kırışık pamuklu eldivenler ellerini gizliyordu; siyah kurdelelerle çenesinin altına bağlanmış siyah hasır şapka ve yüzünü gizleyen krep peçe vardı; gümüş bir broş takıyordu, broşun ucunda sarmaşık dallarıyla süslenmiş bir haç asılıydı. Güzel ayakları, giydiği botlar yüzünden deforme olmuştu; uzun eteğini, mantosunun altında, beceriksizce toplanmış kıvrımları ortaya çıkacak şekilde toplayınca, eteğin elastik kenarları göründü; giysileri, soylu kadınların giydiği modayı uysal ve boyun eğmiş bir taklitle yapılmıştı.

Bayan Sacret, kendisinden başka kimsenin ilgilenmeyeceğini düşündüğü bir konu olan geleceğini düşünerek sıkıcı bir gün geçirmişti. Hayatı ve ölümü belirsiz olan bir misyonerin dul eşi, ona sadece birkaç yüz pound ve şu anda önünde tereddüt ettiği küçük bir ev miras bırakmıştı. Üç ay önce İngiltere'ye döndüğünden beri, her geçen gün artan bir hevesle geçimini sağlayacak bir iş arıyordu.

Başlangıçta, İncil'in mesajını yaymakla veya çalışkan yoksulların kaderini iyileştirmekle ilgilenen bir misyon veya derneğin, onu sekreter, yönetici, başhemşire veya rahibe olarak işe alacağından emindi. Yurtdışında putperestleri Hristiyanlığa dönüştürmek veya ülkesinde yoksulları kurtarmak için çalışan çalışkan erkek ve kadınların işlerini yetkin bir şekilde yöneten birçok kişiyi tanıyordu. Bayan Sacret, böyle bir göreve atanamamakla kalmamış, aynı zamanda muhalif olmanın getirdiği sosyal dezavantajların da farkına varmıştı.
So Evil My Love

 

Bayan Janie Cox boş evinden dısarı çıkarak eski kapıyı arkasından kapattı. Küçük, biçimsiz evlerin bulunduğu dar sokak bomboştu. Günlerden pazar olduğu için ucuz esyalar satan dükkânların kepenkleri kapalıydı. Kaldırımın kenarına kâğıt parçaları ve çöpler birikmisti.

Bayan Cox duraklayarak etrafına öfkeyle bakındı. Özellikle bu mahalleye yakışmayacak bir kadın olduğunu düşündüğü için şiddeti daha da artmıştı. Ufak tefek, ela gözlü, kahverengi saçlı bir kadındı. Otuz yaşlarında kadardı. Ucuz kumaştan yapılmıs yas kılığı, biçimli vücudunu ve küçük ayaklarını gözlerden saklıyordu. Ellerine buruşuk pamuklu eldivenler, başına da siyah hasır bir şapka giymisti. Siyah tülü ince yüzünü gizliyordu.

Bayan Cox sıkıntılı bir gün geçirmis, geleceği düşünüp durmuştu. Bu konunun kendisinden baska kimseyi ilgilendirmeyeceğini de biliyordu. Jamayka'da ölen bir rahibin karısıydı. Kocası ona simdi kapısının önünde tereddütle durduğu bu küçük evle birkaç yüz sterlinden baska bir sey bırakmamıstı. Janie Cox İngiltere'ye döndüğünden beri is arayıp duruyordu. Hem de her gün artan bir endişeyle. Ama aradan üç ay geçmis olmasına rağmen, umduğu gibi bir iş bulamamıstı. Örneğin, sekreterlik ya da hemşirelik.
Sevimli Örümcek

 

Yıllardır kafalarda soru işareti oluşturan Sevimli Örümcek meselesi çözüldüğüne göre şimdi sıra diğer bulmacada. Ne dersiniz bu kitabin aslında ne olduğunu ve yazarını bir gün bulabilecek miyiz?

 

 

 

Kategori: Satır Arası
Etiketler:

Sevimli Örümcek

Sahte Agatha Christie